Ti me gjasë, Nakdo Monici (1),
S’din si hecë n’ketë jetë “cicmici”
Se po kape m’breg me prralla:
Eh! zotni, t’ngjatët Zoti jetën!
Pa shikjoe’i herë kuletën,
E ajo ty ka me t’kallxue
Se shka t’zit ti kë fitue
Me njatë t’bukren Histori,
Qi ke shkrue përmbi Shqypni:Sod n’Shqypni, more lum miku,
Histori asht metelikuj
Pse per tjeter, per ketë besë,
Veç se i qet ti zavall kresë,
Veç se i lan ti kryet gomarit,
Tu u mundue per fis t’Shqyptarit,
Ktu, zotni, t’ngjatët Zoti jetën!
Per pa e luejtë pak gja kuleten,
S’çilet shtek as bahet kangë,
Pse e kanë xanë Shqyptarët atë kangë:
Haja qenit — pija qenit,
Edhe bjer karaduzenit!…
Prandej sod letrarët e shkretë
Poshtë — n’fund t’unve — i lanë pështetë,
Me’i grusht miza në kuletë,
Se me shkrie — e sterhollime
S’mund t’i a mbushim menden kujë,
Veç kot qesim petlla n’ujë…
Po, a thue e din, mor t’u ngjatët jeta!
Persë libra edhe gazeta,
E pse istore — e kangë arbnore
Sod me sod nder zogj t’Shqyptarit
S’janë tue pasun kurrfarë zarit?
N’mos e dijsh, due me t’kallxue,
Per n’paç ngae ti me m’ndigjue.
Zoti i lum per njerzit mbarë,
Tue xanë fill m’baben e parë
E der m’t’mbramin — rend e rend,
Veç treqind derhema mend
Se ma teper s’u pat da.
Me kaq mend, tash, more vlla,
A mund t’mbushen sa e sa koka
Qi per randë, ndoshta, i ka toka?
Besa, jo; pse edh’asht ndo’i koke
S’cillës s’t’i dalin as gjashtë okë,
Jo se ma treqind derhëm
Qi janë dhanë per njerzit xhem (3)
Bre, e’ma zi kjen punët tue shkue,
Pse kto mend vijn tu’u pakue,
Kah vijn krenat tuj u shtue;
Por Njaj i lum, qi prej Empirit
Sheh e njeh tanë punët e nierit,
Aj mend-lehtit t’bijt e Adamit
Me i ndihmue desht n’ketë rod skamit,
Prande’i thotë nji ditë Shen Nkollitt:
“Tue kundrue un prej ktij trollit
Si hecë puna e rruzullimit
Po baj; seri prej njerzimit
Ke s’u bini nji herë n’kokë
Se ata vllazen janë mbi toke,
E se s’asht fort punë e lmut
Shoqi shoqit m’i a xjerrë trut,
Un kujtoj, s’asht tjeter send
Qi s’u xehet vendi vend,
Veç pse u dava vetë pak mend.
Prandej ulu tash mbi dhe,
E me mend ngarko’i gale:
Del tue shitë kush t’duen me ble.
I Shën Nkolli, kjoftë levdue!
S’ndej atbotë tuj u hutue;
Por ngarkoi nji barkë me mend,
Edhë duel aj per gjith vend,
Per gjith vend e per gjith fise.
Tue shitë mend e tue shitë shise,
Shiti i lumi mend sa shiti,
N’e mbramt udha n’Sh’Njin e qiti.
Por sa i uli n’det spirancet,
Qe’i barkë tjeter vjen prej Francet:
Kisht’dalë Djalli me’i gale
Me shitë shkarpa neper dhe.
U dha zani n’Shqyptari
Se dy barkë n’atë Sh’Njin kanë hi:
Njana mbushë me shkarpa t’vjetra,
Me mend t’holla mbushun tjetra.
Ran Shqyptarët, at-herë, n’kuvend,
E tue folun rend-e-rend (4),
E pleqnuen se per ketë vend
Duhen shkarpa e jo mend.Mbathne shkarpat babat t’onë.
E s’banë keq, jo, per Tynzonë;
Pse pat thanë nji plak pa dhambë:
Kush s’ka mend do t’ketë kambë,
A e din tash, o lum zotnija,
Pse s’kanë zari kangët e mija
Me sa t’ka ty Historija?
Paj Shqyptarët, t’thaçë, kanë ba be
Mend e shise mos me ble…
Pra, zotni, a e din shka ban?
Hidhi librat mbi tavan,
Edhe rri mandej pështetë
Me duer kryq, me sy përpjetë,
Tue njehë miza — përmbi Ipiza;
Pse m’a thotë porsi shum kujë,
Ka me t’hecë kunglli mbi ujë,
Ka me t’vu ty barku peta,
Kanë me t’ba t’gjith t’u ngjatët jeta!
Por, pse vetë due t’mirën, t’ande,
E ma tepër pse m’a kande
Qi t’t’nderojë Roma e Stamolla,
Po t’i çoj do kshille. t’holla
Per me dijtë si me jetue,
Per me dijtë si me vozitë
Nper tallaze t’shekllit t’ndritë,
Per n’do shndosh me dalun n’va
E n’do n’mjaltë spata me t’ra.
Me t’pvetë Kush se ç’ishte jeta,
Mik e fis thuej ktu asht kuleta!